فصل اول علوم نهم

در این مطلب درسنامه فصل اول علوم نهم را برای شما قرار داده ایم .

برای همه ی فصل ها در سنامه تهیه شده است که به زودی در سایت قرار خواهد گرفت.

فصل اول علوم نهم مواد و نقش آن ها در زندگی می باشد .

ابتدا به بررسی و تعریف فلز ها می پردازیم .

فلزها

گروهی از عناصر هستند که ساختار مولکولی ندارند بلکه اتم ها در یک شبکه ی منظم مرتب شده اند .

یعنی ساختار اتمی دارند . فلزات از نظر خواص فیزیکی دارای ویژگی های زیر می باشند :

رسانایی الکتریکی خوبی دارند ، قابلیت هدایت گرمایی دارند اعلب آن ها نقطه ی ذوب و جوش بالایی دارند

از نظر مکانیکی دارای سختی مناسبی بوده و چکش خواند .

نکته : فلزها عنصرهایی هستند که تمایل به از دست دادن الکترون دارند .

یعنی به راحتی الکترون های لایه آخر خود را از دست داده و تبدیل به یون مثبت می شوند

نافلزها

گروهی از عناصر هستند که بر خلاف فلز ها شکننده بوده و اکثرا رسانای خوبی برای جریان الکتریکی نمی باشند .

به جز کربن که رسانا است .

نکته : نافلز ها عنصر هایی هستند که تمایل به از دست دادن الکترون ندارند .

بلکه از عنصر های دیگر الکترون دریافت می کنند تا به آرایش الکترونی گاز نجیب بعد از خود برسند .

فصل اول علوم نهم با جواب

بررسی خواص فلزی و نافلزی عناصر در جدول تناوبی

۱- در هر گروه از جدول تناوبی و از بالا به پایین با زیاد شدن تعداد لایه ها ، شعاع اتمی افزایش می یابد .

بنابراین نیروی جاذبه هسته بر آخرین لایه الکترونی کاهش می یابد .

با کم شدن این جاذبه کندن الکترون از این لایه آسان تر می شود .

بنابراین با زیاد شدن شعاع اتمی خاصیت فلزی و واکنش پذیری ان ها با اکسیژن و سایر نافلزات افزایش یابد .

۲- عناصری که در یک دوره قرار می گیرند تعداد لایه های الکترونی آن ها برابر است

در هر دوره از سمت چپ به راست تعداد لایه های اتمی ثابت می ماند و با زیاد شدن عدد اتمی جاذبه ی هسته بر آخرین لایه الکترونی افزایش می یابد .

این وضعیت موجب می شود که کندن الکترون از این لایه سخت تر شده و در نتیجه خاصیت نافلزی افزایش یابد .

در نافلز ها و در هر ستون از بالا به پایین قدرت جذب الکترون کاهش می یابد و نافلز ها ضعیف تر می شوند .

ویژگی فلز ها و نافلز ها

ویژگی فلز ها

۱- از ترکیب اکسید فلز با آب باز تولید می شود .

۲- بیشتر فلزات خاصیت ورقه شدن دارند و مفتول شدن داشته و جلای فلزی دارند یعنی نور را به خوبی بازتاب می کنند .

۳- چگالی نسبتا زیادی دارند بیش تر از یک به همین دلیل در آب فرو می روند .

۴- فلز ها با هیدروژن واکنش نمی دهند اما با اسید ها ترکیب شده و تولید نمک می کنند .

۵- رسانای خوبی برای الکتریسیته و گرما می باشند .

۶- ساختار اتمی دارند .

ویژگی نافلز ها

۱- از ترکیب اکسید نافلز با آب اسید تولید می شود .

۲- نافلز ها شکننده بوده و چکش خوار نیستند .

۳- چگالی کم تری نسبت به فلزات دارند

۴- نافلز ها با هیدروژن ترکیب می شوند ولی با اسید واکنشی ندارند

۵- رسانای جریان الکتریسیته نمی باشند به جز کربن

۶- ساختار مولکولی دارند به جز گازها ی نجیب که تک اتمی هستند .

بررسی جدول اتمی عنصر ها

در جدول تناوبی عنصر ها برای مرتب کردن عناصر چند تا قاعده وجود دارد

قاعده ی اول : تمام عنصر هایی که دارای تعداد لایه های الکترونی برابر هستند در یک ردیف قرار می گیرند

نحوه ی ترتیب آن ها این گونه است که از سمت چپ به سمت راست عدد اتمی یک واحد افزایش می یابد .

مثلا در ردیف یا دوره تناوب دوم که از Li شروع می شود و در انتها به Ne ختم می شود دو لایه الکترونی وجود دارد .

قاعده ی دوم : تمام عنصر هایی که در یک ستون قرار می گیرند

در آخرین لایه الکترونی خود الکترون های برابری دارند .

مثلا در گروه اول تمام عنصر ها در لایه آخرشان یک الکترون دارند .

این عناصر با آب سرد هم واکنش نشان داده و گاز هیدروژن آزاد می کنند .

قاعده ی سوم : عناصری که در اخرین لایه ی الکترونی خود دارای هشت الکترون هستند تمایلی به انجام واکنش ندارند و گاز های نجیب نامیده می شوند .

چگونه شماره ی گروه و ردیف نافلز را مشخص کنیم ؟

اگر قاعده ی تفاضل درست باشد

شماره ردیف گاز نجیب که از عدد اتمی آن استفاده کرده ایم مساوی شماره ردیف نافلز است .

عدد ثابتی که در قاعده ی تفریق استفاده شده است منهای هشت مساوی شماره ی گروه نافلز است

اگر قاعده ی تفاضل درست نباشد حتما عنصر فلز است .

واکنش پذیری فلزات

فلزی که واکنش پذیر تر است . می تواند فلز دیگر را از ترکیب خودش خارج کرده و خودش جای ان فلز در ترکیب را بگیرد .

پس از واکنش ترکیب جدیدی حاصل شده و فلز موجود در ترکیب استخراج می شود .

ترتیب واکنش پذیری بعضی از فلزات عبارت است از :

از زیاد به کم

LI-K-Ca-Na-Mg-Al-Zn-Fe-Ni-Cu-Au

برای دانلود نمونه سوال علوم نهم بر روی لینک کلیک کنید