امواج لرزه ای
در این مقاله ما به بررسی اینکه سرعت امواج لرزه ای در کدام مواد بیشتر است و در کدام کم تر است می پردازیم .
همچنین به تعریف آن نیز می پردازیم .
امواج لرزه ای چیست کلاس ششم
امواج حاصل از زلزله ، بیش ترین اطلاعات را در مورد جنس و ساختمان قسمت های درونی زمین در اختیار دانشمندان می گذارند
، مانند شناسایی ضخامت ، حالت ( جامد ، مایع یا خمیری ) چگالی و حتی جنس لایه های درونی زمین .
به امواجی که در اثر شکستن ناگهانی سنگ های درون زمین ایجاد می شوند امواج لرزه ای می گویند .
این امواج به صورت طبیعی و مصنوعی هستند
این امواج وقتی از محیطی وارد محیط دیگر با جنس یا چگالی متفاوت می شوند ، شکسته شده و تغییر سرعت می دهند .
امواج لرزه ای درونی ، درست مانند نوری ممکن است منعکس و شکسته شوند
دانشمندان با توجه به تغییرات سرعت امواج در قسمت های مختلف درون زمین به خصوصیات لایه های داخلی زمین پی می برند .
و به این نتیجه می رسند که برخی از لایه های زمین از مواد متراکم و برخی از آن ها از مواد کم تراکم تشکیل شده اند .
با این که مواد سازنده ی زمین در جاهایی حالت جامد شکننده و در جاهای دیگر حالت خمیری دارد .
کانون زمین لرزه
به محل آزاد شدن انرژی در عمق زمین ، کانون زمین لرزه گفته می شود و امواج ایجاد شده در کانون زلزله در تمام جهات منتشر می شود .
سرعت امواج لرزه ای
سرعت امواج در لایه های زمین متفاوت است و در قسمت های پرتراکم با چگالی بالا زیاد است و در بخش های کم تراکم با چگالی کم تر کم است .
به عبارتی امواج از سنگ های سخت و متراکم تندتر و از سنگ های نرم و کم تراکم کند تر عبور می کند .
البته به غیر از چگالی خاصیت کشسانی نیز در سرعت انتشار امواج لرزه ای موثر است .
نکته : سرعت امواج صوتی در ریل راه آهن بسیار زیاد است و در هوا تراکم بسیار پایینی دارد بسیار کم تر از آهن است .
سرعت امواج لرزه ای در لایه های زمین
سرعت این امواج در لایه های مختلف متفاوت است
در پوسته بین ۶ تا ۷ کیلومتر در ثانیه تغییر می کند ولی در مرز بین گوشته سرعت به بیش از ۸ کیلومتر بر ثانیه می رسد.
نکته : تراکم سنگ های دگرگونی ، از سنگ های آذرین رسوبی بیش تر است به همین علت سرعت این امواج در سنگ های دگرگونی بیش تر است .
سرعت از پایین پوسته تا عمق حدود ۱۰۰ کیلومتر یعنی پایین سنگ کره به تدریج از حدود ۸ به ۸٫۳ کیلومتر بر ثانیه می رسد .
در خمیرکره سرعت به ۸ کیلومتر بر ثانیه کاهش می یابد
در گوشته ی زیرین سرعت مرتبا افزایش می یابد زیرا سنگ ها متراکم تر هستند .
و بیش ترین سرعت امواج لرزه ای در گوشته ی زیرین است که ۱۳٫۵ کیلومتر بر ثانیه است .
در قسمت مرکز و جامد هسته سرعت حدود ۱۱٫۲ کیلومتر بر ثانیه می باشد .
لایه های زمین | سرعت امواج لرزه ای |
پوسته | بین ۶ تا ۷ کیلومتر بر ثانیه |
در مرز بین پوسته و گوشته | ۸ کیلومتر بر ثانیه |
در قسمت جامد فوقانی و گوشته | ۸٫۳ کیلومتر بر ثانیه |
در قسمت خمیری گوشته | ۸ کیلومتر بر ثانیه |
در پایین ترین بخش گوشته زیرین | ۱۳٫۵ کیلومتر بر ثانیه |
در قسمت مرکزی و جامد هسته | ۱۱٫۲ کیلومتر بر ثانیه |
برای دیدن ویدئو تدریس این مبحث می توانید تدریس امواج لرزه ای چیست علوم ششم دبستان را در آپارات ببینید.