در این مقاله می خواهیم فصل دوازدهم علوم پنجم دبستان را بررسی کنیم .

نمونه سوالات علوم پنجم دبستان را هم می توانید با کلیک بر روی لینک دانلود کنید

در درس بکارید و بخورید به بررسی گیاهان تقسیم بندی خاک پرداختیم در این درس می خواهیم قسمت های مختلف گیاه را بررسی کنیم .

ریشه

ریشه اندامی از گیاه است که بیشتر زیر خاک قرار دارد

ریشه به گیاه کمک می کند آب و مواد معدنی را جذب می کند و همچنین گیاه را محکم در خاک نگه می دارد .

دو نوع ریشه وجود دارد :

۱-ریشه راست : به عمق خاک فرو رفته و از ابی که در اعماق خاک وجود دارد استفاده می کند .

در گیاهانی مانند سیب ، پرتقال ، افتابگردان ، توت فرنگی و ….وجود دارد .

۲- ریشه افشان : دارای پراکندگی های بیشتری در سطح خاک است . برای مناطق کم باران و جذب سریع آب از سطح خاک مناسب تر است .

در گیاهانی مانند ذرت ، برنج گندم ، جو و نیشکر وجود دارد .

آب چه اثری بر رشد گیاه دارد

ریشه ها به کمک تارهای کشنده که مانند مو باریک و ظریف هستند آب و مواد معدنی محلول در آب را جذب می کنند .

ساقه : دو وظیفه اصلی دارد : نگه داشتن شاخه ها و برگ ها – هدایت آب از ریشه به برگ

ساقه ها محل عبور اوند ها هستند . آوند ها ، لوله های باریک و یک طرف برای جا به جا یی مواد در گیاهانند .

آوند چوبی : آب و مواد معدنی را از ریشه به برگ می رساند .

آوند آبکشی : مواد غذایی ساخته شده در برگ به همه سلول ها می برند .

برگ : برگ اندام اصلی غذاسازی در گیاهان است و بیشترین مقدار سبزینه (کلروفیل ) در برگ ذخیره شده است .

انواع برگ : برگ های پهن – برگ های سوزنی شکل – برگ های دراز و کشیده

بخشی که برگ را به شاخه وصل مب کند دمبرگ می نامند .

انشعابات آوند های ساقه از طریق دمبرگ وارد برگ می شوند و رگبرگ را می سازند .

در روپوست برگ ها ، سلول های لوبیایی شکلی به همراه سوراخی که بین هر دو سلول وجود دارد قابل مشاهده است .

به این سوراخ های ریز موجود در روپوست ، روزنه گفته و سلول های لوبیایی شکل را هم سلول های نگهبان می نامند .

وظیفه این روزنه ها مبادله گازهای کربن دی اکسید و اکسیژن است که برای ساخت غذا در گیاهان استفاده می شود .

وظایف برگ : غذاسازی – تنفس – تعرق – تعریق

نکته : تعرق دفع آب به صورت بخار از سطح برگ و تعریق دفع آب به صورت مایع از سطح برگ است .

نوشته از ریشه تا برگ علوم پنجم اولین بار در گروه آموزشی هفت | تیزهوشان و نمونه دولتی | آزمون آنلاین. پدیدار شد.

دانش اموزان گرامی حتما ابتدا درس خاک با ارزش را مطالعه کنید سپس نکات این درس را یاد بگیرید .

آموزش علوم پنجم درس ۱۱

تقسیم بندی خاک ها :

الف ) خاک رس : ۵۰ درصد خاک را تشکیل می دهد و به رنگ قهوه ای مایل به قرمز دیده می شود

زیرا مقدار زیادی اکسید آهن دارد دانه های آن بسیار ریز هستند و برای رشد گیاهان مناسب نیست .

ب ) خاک ماسه : دارای دانه های ریز ، متوسط و درشت است آب را به خوبی از خود عبور می دهد اما به تنهایی برای رشد گیاهان مناسب نیست .

زیرا نمی تواند آب و مواد معدنی را در خود نگه دارد .

ج ) خاک هوموس : همان گیاخاک است که از بقایای پوسیده جانوران و گیاهان درست شده است .

د) خاک شور : به خاکی گفته می شود که دارای مقدار زیادی نمک است که باعث ایجاد تغییراتی در ویژگی های خاک شده و برای رشد گیاهان مناسب نیست .

آب مناسب برای آبیاری گیاهان

در ادامه بکارید و بخورید علوم پنجم

کمبود آب در گیاه :

توقف رشد – کوچک تر شدن برگ ها – ریزش برگ ها – سوختگی حاشیه برگ ها – بد شکل شدن برگ ها .

پر آبی

افزایش ارتفاع گیاه – توقف رشد – نرم و شکننده شدن ساقه – کاهش اکسیژن و صدمه دیدن ریشه

گیاهان برای رشد به نور کافی برای عمل فتوسنتز نیاز دارند .

در فتوسنتز انرژی نورانی خورشید به انرژی شمیایی تبدیل و در گیاه ذخیره می شود .

گیاهان مانند موجودات زنده دیگر برای ادامه زندگی به اکسیژن احتیاج دارند .

آن ها اکسیژن مورد نیازشان را در عمل تنفس به دست می آورند که اکسیژن جذب و کربن دی اکسید از بدن دفع می شود .

عمل فتوسنتز از طرق روزنه ها انجام می شود .

نوشته بکارید و بخورید علوم پنجم اولین بار در گروه آموزشی هفت | تیزهوشان و نمونه دولتی | آزمون آنلاین. پدیدار شد.

زمین اطراف ما دائما در حال تغییر و دگرگونی است و تغییراتی که بر روی آن رخ می دهد باعث خرد شدن سنگ ها می شود که به آن هوازدگی می گویند .

هوازدگی باعث ایجاد لایه ای از مواد نرم و ناپیوسته بر روی سنگ ها می شود که بخش اصلی خاک را تشکیل می دهد .

فرسایش خاک را تعریف کنید علوم پنجم

هوازدگی دونوع است :

هوازدگی فیزیکی : در هوازدگی فیزیکی ، سنگ ها خورد شده و به قطعات کوچک تری تبدیل می شوند ولی ساختمان و جنس آن ها تغییر نمی کند .

عوامل ایجاد هوازدگی فیزیکی : یخ بستن آب در شکاف سنگ ها – تغییرات دمای هوا در روز و شب – رشد ریشه درختان در شکاف سنگ ها

فعالیت حفاری انسان و برخی جانوران – رشد بلور ها در میان شکاف سنگ ها – کم شدن فشار سنگ های بالایی

هوازدگی شیمیایی :

در هوازدگی شیمیایی جنس و ساختار سنگ تغییر کرده و مواد جدید به وجود می آیند .

عوامل ایجاد هوازدگی شیمیایی : باران های اسیدی – ترکیب مستقیم اکسیژن با یک عنصر ( مثل ترکیب اکسیژن با آهن و تشکیل اکسید آهن ) – تاثیر گیاهان و جانداران

برای دانلود جزوه علوم پنجم بر روی لینک کلیک کنید

اجزای یک خاک کامل : خاک کامل خاکی است که برای کشاورزی رشد گیاهان مناسب است یک خاک کامل شامل اجزای زیر است :

۱- مواد معدنی : بیش ترین جز تشکیل دهنده خاک هستند و در واقع همان مواد حاصل از هورد شدن سنگ ها می باشند .

۲- مواد آلی : منظور از مواد آلی همان گیاخاک است که کمترین جز تشکیل دهنده خاک است .

۳- آب : آب مهم ترین ماده ای است که باید در خاک وجود داشه باشد و مقدارش با هوای موجود در خاک رابطه ی عکس دارد به این معنی که هر چه قدر آب بیشتر باشد مقدار هوای بین ذرات خاک کم تر است و بالعکس

۴- هوا : وجود هوا در بین ذرات خاک برای تنفس ریشه لازم است و با نفوذ پذیری خاک رابطه ی مستقیم دارد .

گیاخاک چیست علوم پنجم

۱- منبع اصلی نیتروژن لازم برای رشد گیاهان است .

۲- قدرت نگهداری آب در خاک را افزایش می دهد .

۳- هوای کافی برای تنفس جانداران ریز و کوچک موجود در خاک را در خود دارد .

۴- باعث افزایش نفوذ پذیری خاک می شود .

مقایسه نفوذ پذیری خاک :

نفوذ پذیری ماسه – گیاخاک – خاک کشاورزی – خاک رس

از بیشترین به کم ترین نفوذ پذیری مرتب شده اند .

کدام خاک برای کشاورزی مناسب است کلاس پنجم

خاک مناطق مختلف :

۱- خاک جنگل (مناطق گرم و مرطوب ) : خاک جنگل ضخامت زیادی ندارد و حاصلخیز ندارد و حاصلخیز نیست .

زیرا به علت بارندگی زیاد مواد طبیعی محلول در خاک شسته می شود .

۲- خاک علفزار ها ( مناطق معتدل ) : خاک علفزار ها ضخامت زیادی دارد . دما مناسب است ، گیخاک فراوانی دارد و از حاصلخیز ترین خاک ها است .

۳- خاک بیابان ( مناطق گرم و خشک ) حاصلخیز نیست .

۴- خاک کوهستان ( مناطق سرد و خشک ) به دلیل رطوبت پایین و شیب زیاد سنگ ها معمولا خاک کافی تشکیل نمی شود بنابراین برای کشاورزی مناسب نیست .

فرسایش خاک به دو دلیل است .

عوامل طبیعی و عوامل مصنوعی

عوامل طبیعی : آب های جاری ، باد ، نیروی جاذیه ، یخچال ها ، امواج دریا ، آب های زیر زمینی .

عوامل مصنوعی : چرای بی رویه دام ، قطع درختان و از بین بردن جنگل ، جاده سازی و حفاری

چرا خاک با ارزش است جواب

روش های تقویت خاک :

۱- تقویت زمین کشاورزی با کودهای مختلف

۲- آیش یا استراحت دادن یکساله با خاک

۳- کشت متناوب یا عوض کردن نوع محصول کشاورزی یک مزرعه در سال های متوالی

۴- چرای متناوب دام ها در چراگاهای طبیعی زمان لازم برای رشد مجدد گیاهان و علوفه را به خاک می دهد .

نوشته خاک با ارزش علوم پنجم اولین بار در گروه آموزشی هفت | تیزهوشان و نمونه دولتی | آزمون آنلاین. پدیدار شد.

گاهی اتفاق می افتد که می خواهیم کاری انجام دهیم ولی نیروی ما برای انجام کار کافی نیست در چنین مواردی از ماشین ها کمک می گیریم

ماشین ها به روش های زیر به ما کمک می کنند .

کارها آسان می شود ۱ علوم پنجم

۱- افزایش نیرو : برخی ماشین ها نیروی ما را افزایش می دهند مثلا با وارد کردن ۱۰۰ نیوتن نیرو به یک جک می توانیم یک اتومبیل ۱۲۰۰۰ نیوتنی را بلند کنیم .

یعنی نیروی ما ۱۲۰ برابر می شود .

۲-افزایش سرعت و مسافت : برخی ماشین ها می توانند کارها را سریع تر و در زمان کمتر انجام دهند

برای مثال دوچرخه می تواند با یک دور رکاب زدن مسافت بیشتری را نسبت به مقدار جابه جایی پای ما طی کند .

۳- تغییر جهت نیرو : برخی از ماشین ها در خلاف جهت نیروی ما به اجسام نیرو وارد می کنند مثال الاکلنگ

۴- انتقال نیرو : ما به کمک همه ماشین ها به اجسام نیرو وارد می کنیم به این صورت که ما به ماشین نیرو وارد می کنیم و ماشین نیرو را به جسم منتقل می کند .

انواع ماشین ها : ماشین ساده ( اهرم ، قرقره ، چرخ و محور ، سطح شیب دار ، پیچ و گوه ) ماشین مرکب ( ناخن گیر و قیچی ) – ماشین پیچیده ( دوچرخه – اتومبیل )

اهرم : میله محکمی است که نقطه ای از آن به جایی تکیه دارد به این نقطه تکیه گاه می گوییم .

هر اهرم سه قسمت دارد : تکیه گاه – جایی که باید نیرو وارد کنیم – جایی که اهرم به جسم نیرو وارد می کند .

نیروی که ما به اهرم وارد می کنیم نیروی محرک ، نیرویی که اهرم بر آن غلبه می کند نیروی مقاوم نامیده می شود .

جزوه علوم پنجم دبستان را نیز دانلود کنید

انواع اهرم :

نوع اول : تکیه گاه بین نیروی محرک و نیروی مقاوم قرار دارد .

حالت دوم : تکیه گاه به نیروی مقاوم نزدیک تر است .

حالت سوم : تکیه گاه به نیروی محرک نزدیک تر است .

نوع دوم : جسم بین نیرو و تکیه گاه قرار دارد .

اهرم در حال تعادل : اهرمی است که می تواند به حالت افقی قرار بگیرد . بدون آنکه تعادل ان بر هم بخورد .

سطح شیب دار

سطح شیب دار ماشین ساده است که هنگام انجام کار حرکت نمی کند زمانی از سطح شیب دار استفاده می کنیم که می خواهیم جسمی را راحت تر تا ارتفاعی بالا ببریم سطح شیب دار نیروی ما را افزایش می دهد و باعث تغییر جهت نیرو می شود هرچه طول سطح شیب دار بیشتر باشد زاویه شیب کم تر باشد نیرو افزایش می یابد و کار آسان می شود .

گوه: از یک یا دو سطح شیب دار ساخته شده و بر خلاف سطح شیب دار هنگام انجام کار حرکت می کند گوه باعث افزایش نیرو و تغییر جهت نیر می شود .

مثال : لبه تیز چاقو ، داس و تیر

پیچ : ماشین ساده دیگری است که با کمک آن می توان قطعات مختلف را به هم وصل کرد . پیچ ها اغلب به صورت میله هایی هستند که بر بدنه آن ها شیارهایی به صورت مارپیچ قرار دارد .

همانند سطح شیب دار باعث افزایش نیرو و تغییر جهت آن می شود .

قرقره :

قرقره ثابت : این ماشین فقط با تغییر جهت نیرو به ما کمک می کند .

مقدار نیروی ما با وزن جسم برابر است

سرعت جابه جا شدن جسم با سرعت جا به جا شدن نیرو برابر است .

تکیه گاه همان محور قرقره ثابت است .

قرقره متحرک : در این ماشین نیروی مقاوم دو برابر نیروی محرک است .

تغییر جهت نیرو رخ نمی دهد .

سرعت جابه جا شدن جسم نصف سرعت جا به جا شدن نیرو است .

تکیه گاه در محلی به غیر از محور ققره متحرک قرار دارد .

چرخ و محور : ماشین ساده است که به اهرم شبیه است . چرخ و محور از یک چرخ و یک محور ( میله ) متصل به آن ساخته شده که با هم می چرخند .

مثال پنکه ، فرفره ، فرمان اتومبیل ، کلید و دستگیره درب .

نوشته کارها آسان میشود ۱ و ۲ اولین بار در گروه آموزشی هفت | تیزهوشان و نمونه دولتی | آزمون آنلاین. پدیدار شد.

البته در پست قبلی درباره ساختمان چشم صحبت کردیم و در این پست می خواهیم حس شنوایی و حس بویایی و چشایی و لامسه را بررسی کنیم .

حس شنوایی

گوش اندامی است که در آن امواج صوتی به پیام های عصبی تبدیل و به مغز فرستاده می شوند .

هر گاه جسمی می لرزد باعث ایجاد صدا می شود آن چه گوش ما قادر به شنیدن ان است صوت نام دارد .

بخش هایی از گوش نقش مهمی در حفظ تعادل بدن ما دارند .

ساختمان گوش

گوش درونی : شامل دهلیز ، مجاری نیم دایره و وبخش حلزونی هست .

بخش حلزونی دارای گیرنده های عصبی شنوایی است که پیام از آن ها خارج شده و از طریق عصب شنوایی به مغز می رسد.

گوش میانی : شامل سه استخوان کوچک به نام های چکشی ، سندانی و رکابی است .

لرزش های پرده صماخ به وسیله این سه استخوان کوچک مایعی که محفظه داخلی گوش را پر کرده است منتقل می شود .

در این انتقال صوت تقویت می شود .

گوش بیرونی : شامل لاله ی گوش ، مجرای شنوایی و پرده صماخ است .

لاله ی گوش صدا را جمع آوری کرده و به مجرای شنوایی منتقل می کند .

پرده صماخ متناسب با شدت صدا می لرزد و به حرکنت در می آید .

حس بویایی

گیرنده های بویایی که درسقف حفره بینی قرار دارند در اثر تماس با مولکول های شیمیایی مواد بودار تحریک می شوند .

این سلول ها پس از تحریک شدن ، پیام عصبی را تولید و به مغز می فرستد .

حس چشایی

گیرنده های چشایی با مواد شیمیایی محلول در اب تحریک می شوند

پیام عصبی پس از ایجاد در سلول های گیرنده چشایی از راه رشته های عصبی به سوی مغز هدایت می شود .

گیرنده های چشایی برای چهار مزه اصلی در تصویر روبرو نمایش داده شده است .

حس لامسه

در ادامه مبحث چه خبر ۱ علوم پنجم پوست ما دارای گیرنده های گرما ، سرما ، حساس به لمس و فشار و گیرنده های درد است .

هر کدام از این گیرنده ها پیام ها را دریافت کرده و از طریق سیستم عصبی به مغز هدایت می کند .

پاسخ مناسبی را که مغز صادر می کند دوباره به محل دریافت پیام که ممکن است یک آسیب دیدگی یا التهاب باشد بر می گرداند .

حساسیت بیشتر در نوک انگشتان درست و پا وجود دارد .

گیرنده های درد به سطح پوست نزدیک تر هستند .

و بعد از آن بقیه ی گیرنده ها ، گرما ، سرما و فشار در قسمت های پایین تر و عمقی تر پوست قرار دارند .

حس بویایی و چشایی با یکدیگر ارتباط دارند .مثلا هنگامی که ما سرما می خوریم نمی توانیم به خوبی مزه غذا را درک کنیم

علت این امر این است که بینی ما گرفته و حس بویایی نمی تواند به چشایی کمک کند .

مثال هایی از انواع گیرنده ها در موجودات :

موهای سبیل گربه و خرس : دارای گیرنده های لمس هستند و در تاریکی به آن ها در تشخیص اشیای نزدیک کمک می کنند .

خط جانبی دو طرف ماهی : نسبت به لرزش های امواج آب بسیار حساس است.

چشم مرکب : در خرچنگ ها و حشرات

نوشته چه خبر ۱ علوم پنجم اولین بار در گروه آموزشی هفت | تیزهوشان و نمونه دولتی | آزمون آنلاین. پدیدار شد.

عدسی ها در زندگی روزمره انسان نقش های بسزایی دارند و کاربرد عدسی علوم پنجم توضیحاتی داده شده است .

اگر بخوهیم به طور خلاصه عدسی را تعریف کنیم می گوییم عدسی محیط شفافی است که به یک یا دوسطح برآمده یا فررفته محدود می شود .

عدسی مقعر

عدسی مقعر یا واگرا فرورفته ضخامت وسط عدسی مقعر کم تر از لبه های آن است .

این عدسی مانند آینه برآمده (محدب ) پرتوهای موازی نور را واگرا می کند .

علت این امر این است که نور در هنگام ورود به عدسی و خروج از آن شکست پیدا می کند .

عدسی مقعر مانند آینه ی برآمده همیشه تصویری مستقیم و کوچک تر از جسم ایجاد می کند

و تصویر نسبت به خود جسم از عدسی دورتر است .

در همان سمتی که جسم قرار دارد تشکیل می شود با کمک عدسی مقعر نمی توان تصویر را روی دیوار یا پرده نمایش انداخت .

عدسی محدب

عدسی محدب یا همگرا در این نوع عدسی ضخامت وسط عدسی بیشتر از لبه های آن است .

این عدسی مانند آینه ی فرورفته پرتوهای موازی نور را همگرا می کند.

کانون عدسی

کانون عدسی چیست کلاس پنجم به این صورت تعریف شده است .

نقطه ای در پشت عدسی که نورهای موازی پس از عبور از عدسی در آنجا متمرکز می شوند کانون عدسی نامیده می شود .

اگر عدسی محدب را در برابر نورخورشید نگه دارید پرتوهای نوری که به عدسی برخورد می کنند در محل کانون جمع شده و دما در این نقطه بالا می رود .

تصویر در عدسی مقعر

در عدسی مقعر تصویری که از جسم ایجاد می شود مانند آینه های محدب می باشد یعنی عدسی مقعر از تمامی اجسام در فواصل مختلف تصویری مستقیم ، کوچک تر از جسم ، نزدیک تر و مجازی ایجاد می کند .

کاربرد عدسی های عینک شخص نزدیک بین

تصویر در عدسی محدب

در عدسی محدب تصویری که از جسم ایجاد می شود مانند آینه های مقعر می باشد .

ویژگی های تصویری که از یک جسم در عدسی محدب تشکیل می شود به فاصله ی جسم تا عدسی بستگی دارد .

اما به طور کلی تصویر در عدسی های محدب وارونه حقیقی گاهی کوچک تر و گاهی بزرگ تر است .

برای دیدن ویدئو تدریس کانون عدسی می توانید بر روی لینک کلیک کنید .

نوشته کانون عدسی چیست کلاس پنجم اولین بار در گروه آموزشی هفت | تیزهوشان و نمونه دولتی | آزمون آنلاین. پدیدار شد.